تاجمحل مقبرهای است با ۵۸ متر بلندی، ۵۶ متر پهنا که در نزدیکی اگرا در ایالت اوتار پرادش هندوستان بر روی یک تخته عظیم ۱۰۰ متر × ۱۰۰ متر مرمرین ساخته شدهاست. این بنای بزرگ، در یک باغ پهناور ۱۸ هکتاری قرار دارد، که در مرکز این باغ برکه آب طولانیای وجود گرفتهاست. تاج محل به دستور شاه جهان، امیر گورکانی هند به منظور یادبود از همسر محبوبش ممتاز محل که در سال ۱۶۳۱ (میلادی) بهنگام وضع حمل فوت کرد بنا شدهاست. وى از شوهرش درخواست که پس از وى زنی نگیرد و براى او مقبرهاى بسازد که بدان نام وى جاوید بماند.
همانطور که مشخص است، نام این بنای زیبا ایرانی میباشد. این ساختمان بر پایه مخلوطی از معماری ایرانی، هندی و اسلامی تاسیس شدهاست و در ساخت آن ۲۰،۰۰۰ هنرمند و معمار از نقاط مختلف آسیا بهخصوص ایران، شبه قاره هند، آسیای میانه و آناتولی شرکت داشتهاند. آغاز ساخت تاجمحل سال ۱۶۳۲ بود و پایان آن سال ۱۶۴۸ (میلادی) به انجام رسید.
تاج محل در ۲۰۰ کیلومتری جنوب دهلی نو پایتخت هند واقع شدهاست.
تاج محل صرحی مُجَلَّل و رمز عشق ابدی، سه قرن و نیم از بنای آن میگذرد. تاج محل داستان عشق ابدی وجاودانه، تاج محل الگوی عشق و وفا و اخلاص ابدی و در گذر دوران. اخلاص به عشقی رومانسی، از دوران بسیار دور مانند: «قیس و لیلی» ، «رومیو و ژولیت» و یا «نبوکدنصر» که باغهای معلق بابل رل به رمز وفاداری برای همسرش ساخت که یکی از عجایب هفتگانه دنیاست، تاج محل نیز یکی از مشهورترین عجائب دنیاست، تاج محل آرامگاه «ارجمند بانو بیگم» ملقب به ممتازمحل همسر محبوب «شاهجهان» پنجمین پادشاه مغولی بود که در هند به پادشاهی رسید. این بنا به دستور شاه جهان برای نشان دادن عمق علاقه و عشق خود به ممتاز محل ساختهاست.
ممتاز محل همسر دوم شاهجهان در هنگام تولد فرزند چهاردهم اش در سال ۱۶۳۲ جان باخت . شاه جهان و ممتازمحل در سال ۱۶۱۲ ازدواج کردند و ۱۸ سال با یکدیگر زندگی کردند و ثمره این ازدواج ۱۴ فرزند بود. در یکی از حملهای جنگی شاه جهان در سال ۱۶۳۲ که ممتاز محل همراه ایشان بودند وباردار در آخر ماهای خود بودند در اثر وضع حمل جان باختند، این نوزاد چهاردهمین فرزندی بود که از ممتاز محل زائیده و دختر بودند. هنگام وفات «ممتاز محل» ۳۹ سال بیش نداشتند.
مرگ ناگهانی «ممتاز محل» پادشاه را دچار غم و اندوه ساخت. شاه داغدیده پس از تفکر و تدبر تصمیم گرفت بنائی بر مزار محبوبش بسازد تا شاهدی بر عشقش باشد، از اینرو طراحان ، مهندسان و استادکاران را از گوشه و کنار دنیا گرد آورد تا آرامگاهی را بسازند که آخرین دستاورد معماری مغولان اعظم گردد.
شاه تصمیم گرفت پس از مرگ همسرش با ساخت بنایی زیبا مجلل وعظیم همسرش را جاودانه کند. از اینرو آرامگاهی زیبا بر روی قبر او بنا نهاد. این آرامگاه میان سالهای ۱۰۴۹ تا ۱۰۶۵ هجری قمری برپا شد. شاه جهان جایگاهی را در کنار «رود جمنا» برای این صرح معماری برگزید. وی قصد داشت برای خود نیز آرامگاهی در کران دیگر «رود جمنا» و برابر آن بسازد و این دو بنا را با پلی به یکدیگر متصل سازد به نشانه آنکه پیوند او و همسرش از جریان زمان هم در میگذرد. قرار بود که بر خلاف نمای تاج محل که از مرمر سفید بود، آرامگاه شاه از مرمر سیاه باشد. اما سرنوشت بر این شد که آرامگاه دوم هرگز برپا نشود و شاه در کنار همسرش آرام گیرد.
در نظر سنجی بزرگ جهانی در سال 2007 میلادی که در 8 ژوئیه همین سال نتیجه آن اعلام گردید تاج محل در شمار یکی از عجایب هفتگانه جهان در دوران حاضر شناخته شد.